Jesteś tutaj

Rekonstrukcja geometrii powierzchni lodowców z maksimum ostatniego zlodowacenia (LGM) w polskich Tatrach Wysokich (zlewnie Roztoki i Rybiego Potoku)

Autorzy: 
M. MAKOS, Łukasz NOWACKI
Cytowanie: 
Przegląd Geologiczny, 2009, 57/1: 72–79
Streszczenie: 

Dawny zasięg lodowców tatrzańskich jest przedmiotem badań od prawie dwustu lat. Większość badaczy charakteryzowała lodowce tatrzańskie jako lodowce dolinne (Gadomski, 1926; Halicki, 1930; Lencewicz, 1936). Partsch (1923) i Romer (1929) twierdzili natomiast, że podczas maksymalnego rozwoju występowały w Tatrach lodowce piedmontowe; ponadto Romer uważał, że w tym czasie Tatry były pokryte czapą lodową. Więcej kontrowersji wzbudzał temat liczby zlodowaceń plejstoceńskich w Tatrach. Analizy rozmieszczenia osadów wodnolodowcowych, morenowych a także form erozyjnych skłaniały różnych badaczy do wyróżniania w Tatrach podczas plejstocenu jednego (Lencewicz, 1936), dwóch (Partsch, 1923), trzech (Gadomski, 1926; Halicki, 1930; Klimaszewski, 1960), czterech (Romer, 1929) lub ośmiu zlodowaceń (Lindner i in., 2003). Najczęściej cytowana pozycja dotycząca rzeźby i morfogenezy Tatr Polskich, poparta szczegółowymi badaniami lodowcowych form erozyjnych i akumulacyjnych, została opublikowana przez Klimaszewskiego (1988). Badania prowadzone przez Dzierżka i in. (1986, 1987, 1999), Baumgart-Kotarbę i Kotarbę (1997, 2001), Lindnera (1994) oraz Lindnera i in. (1990, 1993) skupiały się na uszczegółowieniu przebiegu i chronologii deglacjacji wybranych dolin tatrzańskich. Rekonstrukcje te tworzono przede wszystkim na podstawie analizy rozmieszczenia osadów morenowych i datowań metodami termoluminescencji TL (Lindner, 1994; Lindner i in., 1990), TL i OSL — luminescencji stymulowanej optycznie (Baumgart-Kotarba i in., 2001) oraz 36Cl (Dzierżek i in., 1999).

Jako kontynuację badań nad zasięgiem i rozmiarem zlodowacenia w Tatrach prezentujemy rekonstrukcję powierzchni lodowców Roztoki i Rybiego Potoku w ostatnim maksimum rozwoju lodowców tatrzańskich. Rekonstrukcja ta jest efektem szczegółowego kartowania podcięć lodowcowych w zlewniach Roztoki i Rybiego Potoku oraz analizy cyfrowych modeli terenu wykonanych z zastosowaniem oprogramowania GIS.

Badania częściowo finansowane z grantu MNiSW nr N307 020 32/0544.